Latin text

Forum and collegium dedicated to the teaching, writing, speaking and interpretation of Latin, ancient Greek and other languages of related cultures.

Moderator: Aldus Marius

Latin text

Postby Quintus Aurelius Orcus on Sun Nov 17, 2002 5:09 pm

Salvete
I have heere a text in Latin about the Ludi Saeculares where there is no translation of. Mayby if the rector doesn't object: i would like to ask to try to translate this text into english. It can create activity in this forum. I will not yet post the text but i will wait until the rector hasn't objected to this.
valete optime
Sokarus Aurelius Orcus
Quintus Aurelius Orcus
Rector ColRel
Rogator
Princeps gentis Aureliae
User avatar
Quintus Aurelius Orcus
Senator
Senator
 
Posts: 937
Joined: Sat Sep 14, 2002 5:05 pm
Location: Ghent, Belgica

Postby Marcus Pomponius Lupus on Sun Nov 17, 2002 5:32 pm

Salve Sokare,

This looks like an excellent idea for the Collegium Latinum, let's put the visitors to the test, shall we ;-) so go ahead and post the text, we'll see what we can make of it.

Vale bene
Lupus
Marcus Pomponius Lupus
Iurisconsultus
User avatar
Marcus Pomponius Lupus
Eques
Eques
 
Posts: 307
Joined: Fri Aug 30, 2002 8:40 pm
Location: Belgica

latintext

Postby Quintus Aurelius Orcus on Sun Nov 17, 2002 6:57 pm

salve Lupe
thanks. i will post it tomorrow.
vale
Sokarus Aurelius Orcus
Quintus Aurelius Orcus
Rector ColRel
Rogator
Princeps gentis Aureliae
User avatar
Quintus Aurelius Orcus
Senator
Senator
 
Posts: 937
Joined: Sat Sep 14, 2002 5:05 pm
Location: Ghent, Belgica

Ludi Saeculares

Postby Quintus Aurelius Orcus on Mon Nov 18, 2002 9:26 pm

Salvete
I think i downloaded this text from another religious e-maillist. The reason why i'm interested in it, because it may have something to do with Pluto or any other underworld deity. Here it goes. I mus tell you that there are five pages of latin text.
-------------------------------------------------------------------------------------
CIL VI 877a
Roma
$ quod P(ublius) Lentulus Cn(aeus) Lentulus] co(n)s(ules) v(erba) f(ecerunt) de lucari ludorum sa[ec]ularium de quibus proxime decretum esset / [uti sequenti anno] fierent q(uid) d(e) e(a) r(e) f(ieri) p(laceret) d(e) e(a) r(e) i(ta) c(ensuerunt) uti quoniam ant[i]queis libreis non invenitur qua summa soliti / [simus ludos locare] saeculares XVvir(is) sacr(is) faciund(is) in summa constitu[a]tur quae sacerdotum conlegis et quae nuper / [aug(uribus) pro ludis] quos pro salute Caesaris fecerunt lucaris nomine cons[ti]tuta est uti co(n)s(ulibus) praetoribus quei aerario / [praesu]nt inperent uti eam pecuniam dandam adtribuendam [cu]rent / [sequenti] anno C(aio) Silano C(aio) Furnio co(n)s(ulibus) a(nte) d(iem) XIII K(alendas) Mart(ias) sena[t]us consultum factum est ut quae opus / [sunt per sac]rificium saeculare locarentur in ea verba quae infra scripta sunt / [a(nte) d(iem) XIII K(alendas) Mart(ias) in curia I]ulia scribundo adfuer(unt) M(arcus) Iunius M(arci) f(ilius) Sab(ina) Silanus Cn(aeus) Corn[elius L(uci) f(ilius) ---] Lentulus / [---]rinus C(aius) Asinius Cn(aei) f(ilius) [A]rn(ensi) Pollio L(ucius) Vinic[ius --- f(ilius) Pob(lilia)] / [--- ludo]s saeculares [& $ op]ort[e]re q(uid) d(e) e(a) / [r(e) --- pecu]nia quae per ludos /[---]dem rebus pr(aetores) qui aerario praesunt / [---] pecuniam dandam adtribuend(am) curent / [--- Imp(erator) Caesar Aug]ustus mag(ister) XVvir s(acris) f(aciundis) cum collegis L(ucio) Censorino / [--- C(aio)? Norbano? Fl]acco M(arco) Cocceio Nerva C(aio) Sentio Saturnino / [---] Q(uinto) Tuberone D(ecimo) Laelio Balbo C(aio) Rebilo / [------] / [---]am Apollinem Latonam Dianam Matremq(ue) / [---]m Herculemque victores Diovem Stato[rem] / [--- ce]terosque deos deasque inmortalis omn[es] / [--- quae in] collegio egimus quaeque porro aximus [---] / [--- no]bis populo plebeique Romanae mili[tiae domique] / [--- bene verr]uncent bonaque ea dem[um sient p(opuli) R(omani) Quiritibus] / a(nte) die[m ---] / [--- anno ce]ntesimo e[t ---] / [--- ludorum saecula]rium [&


Acta sacrorvm saecvlarivm celebratorvm anno v. c. 737 d. Ivn. 1-3
ILS 5050, CIL VI 32323
Roma, BC017
] / XVvir(is) s(acris)] f(aciundis) vos[3] / [3]ire si rit[e 3] / [3 bi]ni chori qu[3] / [3 nocte quo]i dies inlucis[cet K(alendis) Iun(iis) 3] / [3 ad a(nte) d(iem) III N]on(as) Iun(ias) vos [3] / [3] iubeatis [3] / [3] Iun(ias?) bene atque diligen[ter 3] / [3 omnes libe]ros petere iubeatis ieisqu[e 3] / [3]n in Capitolium ante aed[em Iovis 3] / [3 et in Aventino ante D]ianae bene frequentesque a[desse 3] / [3]s deisque milicheis frugum [primitias conferre 3] / [6] / [3 dili]genterque memineritis litibu[s per eas dies 3] / [3 non esse praestandam] audientiam [3] / [3 ut conveniant ad e]a sacrificia denuntiatum [erit 3] / [3 K(alendis) Iun(iis) et a(nte) d(iem) IIII] Non(as) Iun(ias) et a(nte) d(iem) III Non(as) Iun(ias) noc[tu 3] / [3] maiores ann(os) XXV natae qui[bus 3] / [3 conveni]re in Capitolium ubi et res divina fi[3] / [3] adsint [3] / [3] pueros virginesque patrimos matrim[osque 3] / [3 ad carmen can]endum chorosque habendos frequentes u[t adsint 3] / [3 ite]mque ad ea sacrificia atque ad eos ludos paran[dos 3] / [diligen]ter meminerint [3] / [eode]m die edictum propositum est in haec verba [XVviri s(acris) f(aciundis) dic(unt) 3] / [s]acrificium saeculare ludosque qui centesimo et d[ecimo anno recurrunt quomodo cives celebrare deberent de ea re 3] / quae more exsemploque maiorum in contione p[alam ediximus ut scripsit ad nos Imp(erator) Caesar Augustus item in albo proposui]/mus uti si qui a contione afuissent aut non sat[is intellexissent 3] / cognoscerent quid quemque eorum quoque d[ie facere oporteret 3] / isdem co(n)s(ulibus) isdem mag(istris) XVvir(um) s(acris) f(aciundis) ad collegium r[elatum est 3] / purgamenta dari et fruges accipi collegio [placere uti purgamenta darentur in Capitolio ante aedem Iovis] / Maximi et ante aedem Iovis Tonantis et [3 in Palatio ante aedem] / Apollinis et in porticu eius fruges autem i[bi ubi supra scriptum est acciperentur et ad aedem Dianae in Aventino et] / in porticu eius [3] / censuerunt autem ut singuleis tr[ibunalibus XVviri 3] / fruges acciperent bini itemqu[e 3] / omnes convenirent deinde ter[3] / isdem co(n)s(ulibus) a(nte) d(iem) VIII K(alendas) Apr(iles) pro aed[e 3] / de hac re videbatur faciund[um 3] / loedi feriae sellisternia pe[r noctes tres et dies totidem 3 qui a] / collegio edicti sunt ie[i celebrabuntur 3 a nocte] / quoi dies inluciscet K(alendis) I[un(iis) 3 ad a(nte) d(iem) III] / nonas Iun(ias) quod que[mque 3] / item de hac re visum est uti [3 adfuerunt] / M(arcus) Agrippa L(ucius) Censorinus [3] / M(arcus) Lollius L(ucius) Arruntiu[s 3 a(nte) d(iem) K(alendas) Iun(ias)] / edictum propositum est [XVviri s(acris) f(aciundis) dic(unt) 3] / quo minore molestia [3] / a(nte) d(iem) V K(alendas) Iun(ias) suffim[enta 3 a(nte) d(iem)] / IIII aut a(nte) d(iem) III aut p[ridie K(alendas) Iun(ias) 3] / a(nte) d(iem) X K(alendas) Iun(ias) in saeptis [Iuliis 3 scribendo adfuerunt Q(uintus)] / Aemilius Lep[id]us L(ucius) Cestius L(ucius) Petronius Rufus [3] / quod C(aius) Silanus [co](n)s(ul) v(erba) f(ecit) ludos saecularis post complur[es annos eo qui nunc est facientibus Imp(eratore) Caesare 3] / August(o) et M(arco) A[grip]pa tribunic(ia) potestate futuros quos [quod spectare quam plurimos convenit 3] / propter re[ligione]m atque etiam quod tali spectaculo [nemo iterum intererit permittendum videri lu]/dorum eo[ru]m [diebu]s qui non dum sunt maritati sin[e fraude sua ut adsint q(uid) d(e) e(a) r(e) f(ieri) p(laceret) d(e) e(a) r(e) i(ta) c(ensuerunt) uti quoniam ludi iei] / religio[nis] causa sun[t in]stituti neque ultra quam semel ulli mor[talium eos spectare licet 3 ludos] / quos [m]ag(agistri) XVvir(um) s(acris) f(aciundis) [ed]ent s(ine) f(raude) s(ua) spectare liceat ieis qui lege de marita[ndis ordinibus tenentur] / eodemque die ibidem sc(ribundo) [id]em adfuer(unt) et senatus consultum factum es[t 3] / quod C(aius) Silanus co(n)s(ul) v(erba) f(ecit) pe[rti]nere ad conservandam memoriam tantae b[enevolentiae deorum commentarium ludorum] / saecularium in colum[n]am aheneam et marmoream inscribi st[atuique ad futuram rei memoriam utramque] / eo loco ubi ludi futuri [s]int q(uid) d(e) e(a) r(e) f(ieri) p(laceret) d(e) e(a) r(e) i(ta) c(ensuerunt) uti co(n)s(ules) a(lter) a(mbo)ve ad f[uturam rei memoriam columnam] / aheneam et alteram marmoream in quibus commentari[um ludorum inscriptum sit eo loco statuant et id opus] / locent praetoribusque q(ui) [a(erario)] p(raestant) imperent uti redemptoribus ea[m summam qua locaverint solvant] / a(nte) d(iem) VIIII K(alendas) Iun(ias) edic[t]um propositum est XVvir[i s(acris) f(aciundis) dic(unt)] / commone faciundos homin[e]s existumavimus ut omnes libe[ri 3 qui suffimenta] / peterent ne amplius quam [seme]l iei coniugesque [eorum 3] / a(nte) d(iem) VII aut VI aut V K(alendas) Iun(ias) a[3] / suffitique ad ludos venire[nt 3] / generatim conferrent tri[bunalibus 3] / Capitolium ad aedem Iovis [Optimi Maximi 3] / mulieres quoque quae sellist[ernia habebunt 3] / sternere oportere ab ea pr[3] / quae feminae et qui pueri sibi [3]/rent eos separatim a cetera [turba 3 ad aedem] / Opis in Capitolio positum erit [3] / suffimenta ut erat constitutu[m a(nte) d(iem) VII et VI et V K(alendas) Iun(ias) quibus edictum erat locis data sunt] / a(nte) d(iem) IV K(alendas) Iun(ias) quibus edictum erat loci[s fruges acceperunt singulis tribunalibus XVviri bini et edictum propositum XVviri s(acris) f(aciundis) dic(unt)] / matronas quibus denuntiatum e[rit 3] / in Capitolium convenire[nt 3 singulis matronis epistula missa est haec] / b(onum) f(actum) matres familiae quibus con[venire 3 ut in] / Capitolio ab h(ora) I sint ut so[llemnia sellisternia habeant 3] / a(nte) d(iem) III K(alendas) Iun(ias) eodem modo fruges [acceperunt singulis tribunalibus XVviri bini et edictum propositum XVviri s(acris) f(aciundis) dic(unt)] / ludos Latinos saeculares comm[ittemus 3] / K(alendis) Iun(iis) noctis h(ora) II [3] / item ludos Latinos committem[us 3] / item cum ad caerimonias sacr[orum 3] / certiores esse volumus omnes m[3] / aenatores in funere canere [solitos 3] / pridie K(alendas) Iun(ias) ut superiore biduo f[ruges acceperunt singulis tribunalibus XVviri bini 3] / nocte insequenti in Campo ad Tib[erim 3 deis Moeris Imp(erator) Caesar Augustus inmolavit agnas feminas IX] / prodigivas Achivo ritu eodemq[ue ritu capras feminas IX prodigivas precatusque est hoc modo] / Moerae uti vobis in illeis libri[s scriptum est quarumque rerum ergo quodque melius siet p(opulo) R(omano) Quiritibus vobis IX] / agnis feminis et IX capris femi[nis propriis sacrum fiat vos quaeso precorque uti imperium maiestatemque p(opuli) R(omani)] / Quiritium duelli domique au[xitis utique semper Latinus obtemperassit incolumitatem sempiter]/nam victoriam valetudine[m p(opulo) R(omano) Quiritibus duitis faveatisque p(opulo) R(omano) Quiritibus legionibusque p(opuli) R(omani)] / Quiritium remque p(ublicam) populi R(omani) [Quiritium salvam servetis maioremque faxitis uti sitis] volentes pr[opitiae p(opulo) R(omano)] / Quiritibus XVvirum collegi[o mihi domo familiae et uti huius] sacrifici acceptrices sitis VIIII agnarum / feminarum et VIIII capraru[m feminarum propri]arum inmolandarum harum rerum ergo macte hac agna femina / inmolanda estote fitote v[olente]s propitiae p(opulo) R(omano) Quiritibus XVvirum collegio mihi domo familiae / ludique noctu sacrificio [co]nfecto sunt commissi in scaena quoi theatrum adiectum non fuit nullis positis / sedilibus centumque et X [ma]tronae quibus denuntiatum erat XVvirorum verbis sellisternia habuerunt / Iunoni et Dianae duab[us] sellis positis / K(alendis) Iun(iis) in Capitolio bovem m[a]rem Iovi Optimo Maximo proprium inmolavit Imp(erator) Caesar Augustus ibidem / alterum M(arcus) Agrippa p[re]cati autem sunt ita / Iuppiter Optime Maxime ut[i ti]bi in illeis libreis scriptum est quarumque rerum [ergo] quodque melius siet populo R(omano) / Quiritibus tibi hoc bov[e] mare pulchro sacrum fiat te quaeso precorque ceter[a u]ti supra / ad atallam fuerunt C[ae]sar Agrippa Scaevola Sentius Lollius Asiniu[s G]allus Rebilus / deinde ludi Latini in th[ea]tro ligneo quod erat constitutum in Campo s[ecu]ndum Tiberim sunt commissi / eodemque modo sellist[er]nia matres familiae habuerunt neque sunt l[udi in]termissi iei qui noctu coepti erant / fieri et edictum proposi[t]um XVvir(i) s(acris) f(aciundis) dic(unt) / cum bono more et proind[e c]elebrato frequentibus exsemplis quando cumq[ue i]usta laetitiae publicae caussa fuit / minui luctus matrona[r]um placuerit idque tam sollemnium sacroru[m l]udorumque tempore referri / diligenterque opserva[ri] pertinere videatur et ad honorem deorum et ad [m]emoriam cultus eorum statuimus / offici(i) nostri esse per ed[i]ctum denuntiare feminis uti luctum minuant / noctu autem ad Tiberim s[a]crificium fecit deis [I]lithyi/s li/beis VIIII popan[is] VIIII pthoibus VIIII Imp(erator) Caesar / Augustusprecatus est [h]oc modo / Ilithyia uti tibei in ille[is] libreis scriptum est quarumque rerum e[rgo quodque melius si]et p(opulo) R(omano) Quiritibu[s] / tibi VIIII popanis et VI[III] libeis et VIIII pthoibus sacrum fiat te qua[eso precorque cetera uti supra] / IV nonas Iun(ias) in Capitoli[o i]nmolavit Iunoni Reginae bovem femin[am propriam Imp(erator) Caesar Augustus ibidem alteram] / M(arcus) Agrippa et precatus est hoc modo / Iuno Regina uti tibi in illis [l]ibris scriptum est quarumque rerum [ergo quodque melius siet p(opulo) R(omano) Quiritibus] / tibi bove femina pulchra s[a]crum fiat te quaeso precorqu[e cetera uti supra] / deinde CX matribus famil[ia]s nuptis quibus denun[tiatum erat ut in Capitolium convenirent M(arcus) Agrippa] / praeit in haec verba / Iuno Regina ast quid est qu[o]d meli[us siet p(opulo) R(omano) Quiritibus 3 nos matres familias CX p(opuli) R(omani) Quiritium] / nuptae genibus nixae te u[ti faxis precamur oramus obsecramusque uti tu imperium] / maiestatemque p(opuli) R(omani) Quiriti[um duelli domique auxis utique semper Latinus obtemperassit incolumitatem] / sempiternam victoriam [valetudinem p(opulo) R(omano) Quiritibus tribuas faveasque p(opulo) R(omano) Quiritibus legionibusque p(opuli) R(omani)] / Quiritium remque publi[cam p(opuli) R(omani) Quiritium salvam serves maioremque faxis uti sies volens propitia p(opulo) R(omano)] / Quiritibus XVvir(is) s(acris) f(aciundis) no[bis domibus familiis haec matres familias CX p(opuli) R(omani)] / Quiritium nuptae geni[bus nixae precamur oramus obsecramusque] / ad atallam fuerunt M(arcus) A[grippa 3] / ludi ut pridie facti sunt / noctu autem ad Tiberim [suem plenam prodigivam Terrae Matri inmolavit Imp(erator)] / Caesar Augustus precat[usque est hoc modo] / Terra Mater uti tibi in ill[is libris scriptum est quarumque rerum ergo quodque melius siet p(opulo) R(omano) Quiritibus] / uti tibi sue plena propri[a prodigiva sacrum fiat te quaeso precorque c]etera [uti supra] / matronae sellisternia h[oc die eodem modo ut pridie habue]runt / a(nte) d(iem) III Non(as) Iun(ias) in Palatio [Apollini et Dianae] sacrificium fecerunt Imp(erator) Caesar Augustus M(arcus) A[grippa libeis VIIII] / popanis VIIII pthoibus VII[II precat]ique sunt ita / Apollo uti tibi in illis libr[is sc]riptum est quarumque rerum ergo quodque melius siet p(opulo) R(omano) Quir[itibus] / uti tibi VIIII popanis et V[IIII] libis et VIIII pthoibus sacrum fiat te quaeso precorque cetera uti s[up]ra / Apollo uti te popanis dat[i]s bona prece precatus sum eiusdem rei ergo macte heis libis libandis esto / fito volens propitius / idem in pthoibus / eisdem verbis Dianam / sacrificioque perfecto puer(i) [XX]VII quibus denuntiatum erat patrimi et matrimi et puellae totidem / carmen cecinerunt eo[dem]que modo in Capitolio / carmen composuit Q(uintus) Hor[ati]us Flaccus / XVvir(i) adfuerunt Imp(erator) Ca[es]ar M(arcus) Agrippa Q(uintus) Lepidus Potitus Messalla C(aius) Stolo C(aius) Scaevola C(aius) Sosius / C(aius) Norbanus M(arcus) Cocceius [M(arcus)] Lollius C(aius) Sentius M(arcus) Strigo L(ucius) Arruntius C(aius) Asinius M(arcus) Marcellus D(ecimus) Laelius / Q(uintus) Tubero C(aius) Rebilus Me[ss]alla Messallinus / ludis scaenicis dimissis h(ora) [3] iuxta eum locum ubi sacrificium erat factum superioribus noctibus et / theatrum positum et sc[ae]na metae positae quadrigaeq(ue) sunt missae et desultores misit Potitus Messalla / edictumque propositum [e]st in haec verba XVvir(i) s(acris) f(aciundis) dic(unt) / ludos quos honorarios [d]ierum VII adiecimus ludis sollemnibus committemus Nonis Iun(iis) Latinos in theatro / ligneo quod est ad Tiberim h(ora) II Graecos thymelicos in theatro Pompei h(ora) III Graecos asti[cos i]n thea[tro quod est] / in circo Flaminio h(ora) I[III 3] / intermisso die qui fuit p[ridie Non(as) Iun(ias) 3] / Nonis Iun(iis) ludi sunt com[missi honorarii dierum VII Latini in] / theatro ligneo Graeci thy[melici in theatro Pompei Graeci astici in theatro quod est in circo Flaminio] / a(nte) d(iem) III Eid(us) Iun(ias) edictum propo[situm est in haec verba XVviri s(acris) f(aciundis) dic(unt)] / pr(idie) Eid(us) Iun(ias) venationem dabim[us 3 et ludos circenses committemus] / pr(idie) Eid(us) pompa praelata puer[orum maiorum minorumque turmae Troiam luserunt] / M(arcus) Agrippa quadrigas [misit et venatio in 3 facta est] / haec omnia peracta sunt XV[viris s(acris) f(aciundis) Imp(eratore) Caesare Augusto M(arco) Agrippa Q(uinto) Lepido Potito Messalia L(ucio) Censorino] / Cn(aeo) Pompeio C(aio) Stolone C(aio) S[caevola C(aio) Sosio C(aio) Norbano M(arco) Cocceio M(arco) Lollio C(aio) Sentio M(arco) Strigone L(ucius) Arruntio] / [[[C(aio) Asinio Gallo]]] M(arco) Mar[cello D(ecimo) Laelio Q(uinto) Tuberone C(aio) Rebilo Messalia Messallino]

Smallwood, Documents illustrating the Principates of Gaius, Claudius and Nero, 46
CIL VI 32324
QVOD ----] COS VERBA FECERVNT DE LVCARI LVDORVM SA[ECVLARIVM QVI SENATVS
DECREVIT ---- VTI] FIERENT QVID DE EA RE FIERI PLACERET DE EA
RE ITA CENSVERVNT VTI QVONIAM ANT[E ---- ANNOS
5 CVM ITEM DECRETI ESSENT LVDI] SAECVLARES XVVIR SACR FACIVND IN SVMMA CONSTITV[ENDA SENATVS
SECVTVS EST SACERDOTIBVS PRO LVDIS] QVOS PRO SALVTE CAESARIS FECERVNT LVCARIS NOMINE CONS[TITVTAM
COS IIS QVI AERARIO PRAESVN]T IMPERENT VTI EAM PECVNIAM DANDAM ADTRIBVENDAM [LVDORVM
REDEMPTORIBVS CVRENT QVA EO] ANNO C SILANO C FVRNIO COS A D XIII K MART SENAT[VS DECREVIT
VTI LVDI TVM EDENDI PROPTER SAC]RIFICIVM SAECVLARE LOCARENTVR IN EA VERBA QV[AE INFRA SCRIPTA SVNT
10 A D XIII K MART IN CVRIA I]VL[I]A SCRIBVNDO ADFVER M IVNIVS M F SI[LANVS
----]RINVS C ASINIVS CN F [POLLIO ----]


Ex actis sacrorvm saecvlarivm celebratorvm anno p. Chr. 204.
ILS 5050a, CIL VI 32327
Roma, 204
... A D XVII KAL MAIAS ... DE EPISTVLA AB IMPP MISSA ACT IN HAEC VERBA IMP CAES
L SEPTIMIVS SEVERVS ET IMP CAES M AVRELIVS ANTONINVS PII AVGG XVVIR COLLEGIS
SALVTEM SI VOBIS VIDETVR VIII KAL IVN PROXIMAS CONVEN[ITE IN PALATI IN AEDE
APOLLINIS
5 AD SORTIENDVM QVI QVIBVS LOCIS IN TRIBVNALIBVS SVFFIME]NTA POPVLO
DISTRIBVERE DEBEANT VALETE COLLEGAE CARISSIMI NOBIS POMPEIVS RVSONIANVS
MAG LEGIT IMP CAES
L SEPTIMIVS SEVERVS ET IMP CAES M AVRELLIVS ANTONINVS PII AVGG XVVIR
COLLEGIS SALVTEM SI DE IS DIEBVS AC NOCTIBVS CONSVLITIS QVIBVS LVDOS
10 SAECVLARES ADI OPORTEBIT .........
....... SIMVL QVIBVS ODORIBVS SVPPLICARE MATRONAE DEBEANT STATVEMVS VALETE
COLLEGAE CARISSIMI NOBIS POMPEIVS RVSONIANVS MAG LEGIT ........ A D VIII K
IVN IN PALATIO IN AEDE APOLLINIS COLLEGIVM CONVENIT AD SORTIENDVM QVI
QVIBVS LOCIS IN TRIBVNALIBVS SVFFIMENTA POPVLO DISTRIBVERE DEBERENT
15 SVB ..... ADFVERVNT IMP CAES L SEPTIMIVS SEVERVS PIVS PERTINAX AVG ARAB
ADIAB PARTH MAX ET IMP CAES M AVRELLIVS ANTONINVS PIVS AVG NONIVS
M[VCIANVS ..... POLL]IENVS AVSPEX MANILIVS FVSCVS COCCEIVS VIBIANVS ATVLENVS
RVFINVS AIACIVS MODESTVS FABIVS MAGNVS ...... POMPEIVS RVSONIANVS
MAG ....... CRESCENS CALPVRNIANVS CASSIVS PIVS MARCELLINVS QVAESTOR DESIG
20 VLPIVS SOTER COS DESIG VENIDIVS RVFVS CVRAT ALBEI TIBERIS FVLVIVS
GRANIANVS Q AVGG [SORTICVLIS] INSPECTIS ET IN VRNAM MISSIS SORS HABITA
EST IN PALATIO IN TRIBVNALI AVGVSTORVM NN QVOD [EST IN AREA AEDIS APOLLINIS]
... SALVIVS TVSCVS APPLICITVM .... QVOD EST AD ROMAM QVADRATAM NONIVS
MVCIANVS AIACIVS MODESTVS ATVLENVS RVFINVS ...... OFILIVS
25MACEDO ANTE AEDEM .... FVLVIVS FVSCVS VETINA MAMERTINVS ANTE
AEDEM ... COCCEIVS VIBIANVS SORTIBVS DVCTIS .......

-------------------------------------------------------------------------------------
Enjoy with it.
Valete optime in pace deorum
Sokarus Aurelius Orcus
Quintus Aurelius Orcus
Rector ColRel
Rogator
Princeps gentis Aureliae
User avatar
Quintus Aurelius Orcus
Senator
Senator
 
Posts: 937
Joined: Sat Sep 14, 2002 5:05 pm
Location: Ghent, Belgica

Postby Marcus Pomponius Lupus on Tue Nov 19, 2002 6:18 pm

Salve Sokare,

By the Gods, what happened to this text ?!? I don't think anyone can really work with something like this. If we really want to take a shot at translating this, then we'll have to lighten it up a bit, meaning that we'll have to take it a few lines at a time and purge them of all that has been written in between it, such as all ( - ) signs, that aren't realy valuable to us.

Something like "v(erba) f(ecerunt)" is of course usefull if you would study the history of this text, so as to know what has actually been found (in casu "v f") and what has been reconstructed (verba fecerunt).

So would somebody be willing to take part in this as well ?

Valete bene
Lupus
Marcus Pomponius Lupus
Iurisconsultus
User avatar
Marcus Pomponius Lupus
Eques
Eques
 
Posts: 307
Joined: Fri Aug 30, 2002 8:40 pm
Location: Belgica

Re: Latin text

Postby Flavius Claudius Iulianus on Sun Dec 08, 2002 10:52 pm

Salve Sokare,

I can help you in the English Translation if you wisht divide up the text and I will translate my part and you can translate your part.

Flavius Claudius Iulianus
Flavius Claudius Iulianus
 

Re: Ludi Saeculares

Postby Horatius Piscinus on Tue Dec 10, 2002 6:20 pm

Salvete
-------------------------------------------------------------------------------------
CIL VI 877a
Roma

Acta sacrorvm saecvlarivm celebratorvm anno v. c. 737 d. Ivn. 1-3
ILS 5050, CIL VI 32323
Roma, BC017
]
The first part, CIL VI 877a, is the missing beginning of the second. CIL Vi 32323. The second part, of 168 lines, has an English translation available for lines 90-168 in Mary Beard's "Religions of Rome" Vol 2, where she gives references to other translation. I will copy out the section I have and post it here to give us a start.

Valete
Moravius Piscinus[/b]
M Horatius Piscinus

Sapere aude!
User avatar
Horatius Piscinus
Curialis
Curialis
 
Posts: 1194
Joined: Sun Sep 15, 2002 7:39 am
Location: Ohio, USA

Postby Horatius Piscinus on Tue Dec 10, 2002 6:31 pm

Salvete

This is the breakdown by line of the first 89 lines of CIL 32323, for which I do not have a translation:

1 / XVvir(is) s(acris)] f(aciundis) vos[3]
2 / [3]ire si rit[e 3]
3 / [3 bi]ni chori qu[3]
4 / [3 nocte quo]i dies inlucis[cet K(alendis) Iun(iis) 3]
5 / [3 ad a(nte) d(iem) III N]on(as) Iun(ias) vos [3]
6/ [3] iubeatis [3]
7 / [3] Iun(ias?) bene atque diligen[ter 3]
8 / [3 omnes libe]ros petere iubeatis ieisqu[e 3]
9 / [3]n in Capitolium ante aed[em Iovis 3]
10 / [3 et in Aventino ante D]ianae bene frequentesque a[desse 3]
11 / [3]s deisque milicheis frugum [primitias conferre 3]
12 / [6]
13 / [3 dili]genterque memineritis litibu[s per eas dies 3]
14 / [3 non esse praestandam] audientiam [3]
15 / [3 ut conveniant ad e]a sacrificia denuntiatum [erit 3]
16 / [3 K(alendis) Iun(iis) et a(nte) d(iem) IIII] Non(as) Iun(ias) et a(nte) d(iem) III Non(as) Iun(ias) noc[tu 3]
17 / [3] maiores ann(os) XXV natae qui[bus 3]
18 / [3 conveni]re in Capitolium ubi et res divina fi[3]
19 / [3] adsint [3]
20 / [3] pueros virginesque patrimos matrim[osque 3]
21 / [3 ad carmen can]endum chorosque habendos frequentes u[t adsint 3]
22 / [3 ite]mque ad ea sacrificia atque ad eos ludos paran[dos 3]
23 / [diligen]ter meminerint [3]
24 / [eode]m die edictum propositum est in haec verba [XVviri s(acris) f(aciundis) dic(unt) 3]
25 / [s]acrificium saeculare ludosque qui centesimo et d[ecimo anno recurrunt quomodo cives celebrare deberent de ea re 3]
26 / quae more exsemploque maiorum in contione p[alam ediximus ut scripsit ad nos Imp(erator) Caesar Augustus item in albo proposui]
27/mus uti si qui a contione afuissent aut non sat[is intellexissent 3]
28 / cognoscerent quid quemque eorum quoque d[ie facere oporteret 3]
29 / isdem co(n)s(ulibus) isdem mag(istris) XVvir(um) s(acris) f(aciundis) ad collegium r[elatum est 3]
30 / purgamenta dari et fruges accipi collegio [placere uti purgamenta darentur in Capitolio ante aedem Iovis]
31 / Maximi et ante aedem Iovis Tonantis et [3 in Palatio ante aedem]
32 / Apollinis et in porticu eius fruges autem i[bi ubi supra scriptum est acciperentur et ad aedem Dianae in Aventino et]
33 / in porticu eius [3]
34 / censuerunt autem ut singuleis tr[ibunalibus XVviri 3]
35 / fruges acciperent bini itemqu[e 3]
36 / omnes convenirent deinde ter[3]
37 / isdem co(n)s(ulibus) a(nte) d(iem) VIII K(alendas) Apr(iles) pro aed[e 3]
38 / de hac re videbatur faciund[um 3]
39 / loedi feriae sellisternia pe[r noctes tres et dies totidem 3 qui a]
40 / collegio edicti sunt ie[i celebrabuntur 3 a nocte]
41 / quoi dies inluciscet K(alendis) I[un(iis) 3 ad a(nte) d(iem) III]
42 / nonas Iun(ias) quod que[mque 3]
43 / item de hac re visum est uti [3 adfuerunt]
44 / M(arcus) Agrippa L(ucius) Censorinus [3]
45 / M(arcus) Lollius L(ucius) Arruntiu[s 3 a(nte) d(iem) K(alendas) Iun(ias)]
46 / edictum propositum est [XVviri s(acris) f(aciundis) dic(unt) 3]
47 / quo minore molestia [3]
48 / a(nte) d(iem) V K(alendas) Iun(ias) suffim[enta 3 a(nte) d(iem)]
49 / IIII aut a(nte) d(iem) III aut p[ridie K(alendas) Iun(ias) 3]
50 / a(nte) d(iem) X K(alendas) Iun(ias) in saeptis [Iuliis 3 scribendo adfuerunt Q(uintus)]
51 / Aemilius Lep[id]us L(ucius) Cestius L(ucius) Petronius Rufus [3]
52 / quod C(aius) Silanus [co](n)s(ul) v(erba) f(ecit) ludos saecularis post complur[es annos eo qui nunc est facientibus Imp(eratore) Caesare 3]
53 / August(o) et M(arco) A[grip]pa tribunic(ia) potestate futuros quos [quod spectare quam plurimos convenit 3]
54 / propter re[ligione]m atque etiam quod tali spectaculo [nemo iterum intererit permittendum videri lu]
55 /dorum eo[ru]m [diebu]s qui non dum sunt maritati sin[e fraude sua ut adsint q(uid) d(e) e(a) r(e) f(ieri) p(laceret) d(e) e(a) r(e) i(ta) c(ensuerunt) uti quoniam ludi iei]
56 / religio[nis] causa sun[t in]stituti neque ultra quam semel ulli mor[talium eos spectare licet 3 ludos]
57 / quos [m]ag(agistri) XVvir(um) s(acris) f(aciundis) [ed]ent s(ine) f(raude) s(ua) spectare liceat ieis qui lege de marita[ndis ordinibus tenentur]
58 / eodemque die ibidem sc(ribundo) [id]em adfuer(unt) et senatus consultum factum es[t 3]
59 / quod C(aius) Silanus co(n)s(ul) v(erba) f(ecit) pe[rti]nere ad conservandam memoriam tantae b[enevolentiae deorum commentarium ludorum]
60 / saecularium in colum[n]am aheneam et marmoream inscribi st[atuique ad futuram rei memoriam utramque]
61 / eo loco ubi ludi futuri [s]int q(uid) d(e) e(a) r(e) f(ieri) p(laceret) d(e) e(a) r(e) i(ta) c(ensuerunt) uti co(n)s(ules) a(lter) a(mbo)ve ad f[uturam rei memoriam columnam]
62 / aheneam et alteram marmoream in quibus commentari[um ludorum inscriptum sit eo loco statuant et id opus]
63 / locent praetoribusque q(ui) [a(erario)] p(raestant) imperent uti redemptoribus ea[m summam qua locaverint solvant]
64 / a(nte) d(iem) VIIII K(alendas) Iun(ias) edic[t]um propositum est XVvir[i s(acris) f(aciundis) dic(unt)]
65 / commone faciundos homin[e]s existumavimus ut omnes libe[ri 3 qui suffimenta]
66 / peterent ne amplius quam [seme]l iei coniugesque [eorum 3]
67 / a(nte) d(iem) VII aut VI aut V K(alendas) Iun(ias) a[3]
68 / suffitique ad ludos venire[nt 3]
69 / generatim conferrent tri[bunalibus 3]
70 / Capitolium ad aedem Iovis [Optimi Maximi 3]
71 / mulieres quoque quae sellist[ernia habebunt 3]
72 / sternere oportere ab ea pr[3]
73 / quae feminae et qui pueri sibi [3]
74 /rent eos separatim a cetera [turba 3 ad aedem]
75 / Opis in Capitolio positum erit [3]
76 / suffimenta ut erat constitutu[m a(nte) d(iem) VII et VI et V K(alendas) Iun(ias) quibus edictum erat locis data sunt]
77 / a(nte) d(iem) IV K(alendas) Iun(ias) quibus edictum erat loci[s fruges acceperunt singulis tribunalibus XVviri bini et edictum propositum XVviri s(acris) f(aciundis) dic(unt)]
78 / matronas quibus denuntiatum e[rit 3]
79 / in Capitolium convenire[nt 3 singulis matronis epistula missa est haec]
80 / b(onum) f(actum) matres familiae quibus con[venire 3 ut in]
81 / Capitolio ab h(ora) I sint ut so[llemnia sellisternia habeant 3]
82 / a(nte) d(iem) III K(alendas) Iun(ias) eodem modo fruges [acceperunt singulis tribunalibus XVviri bini et edictum propositum XVviri s(acris) f(aciundis) dic(unt)]
83 / ludos Latinos saeculares comm[ittemus 3]
84 / K(alendis) Iun(iis) noctis h(ora) II [3]
85/ item ludos Latinos committem[us 3]
86 / item cum ad caerimonias sacr[orum 3]
87/ certiores esse volumus omnes m[3]
88 / aenatores in funere canere [solitos 3]
89 / pridie K(alendas) Iun(ias) ut superiore biduo f[ruges acceperunt singulis tribunalibus XVviri bini 3]

Valete
Moravius Piscinus

M Horatius Piscinus

Sapere aude!
User avatar
Horatius Piscinus
Curialis
Curialis
 
Posts: 1194
Joined: Sun Sep 15, 2002 7:39 am
Location: Ohio, USA

Postby Horatius Piscinus on Tue Dec 10, 2002 6:33 pm

Salvete

Lines 90-99
90 / nocte insequenti in Campo ad Tib[erim 3 deis Moeris Imp(erator) Caesar Augustus inmolavit agnas feminas IX]
91 / prodigivas Achivo ritu eodemq[ue ritu capras feminas IX prodigivas precatusque est hoc modo]
92 / Moerae uti vobis in illeis libri[s scriptum est quarumque rerum ergo quodque melius siet p(opulo) R(omano) Quiritibus vobis IX]
93 / agnis feminis et IX capris femi[nis propriis sacrum fiat vos quaeso precorque uti imperium maiestatemque p(opuli) R(omani)]
94 / Quiritium duelli domique au[xitis utique semper Latinus obtemperassit incolumitatem sempiter]
95 /nam victoriam valetudine[m p(opulo) R(omano) Quiritibus duitis faveatisque p(opulo) R(omano) Quiritibus legionibusque p(opuli) R(omani)]
96 / Quiritium remque p(ublicam) populi R(omani) [Quiritium salvam servetis maioremque faxitis uti sitis] volentes pr[opitiae p(opulo) R(omano)]
97 / Quiritibus XVvirum collegi[o mihi domo familiae et uti huius] sacrifici acceptrices sitis VIIII agnarum
98 / feminarum et VIIII capraru[m feminarum propri]arum inmolandarum harum rerum ergo macte hac agna femina
99 / inmolanda estote fitote v[olente]s propitiae p(opulo) R(omano) Quiritibus XVvirum collegio mihi domo familiae

Translation:
90-9: On the following night, on the Campus Martius, next to the Tiber, [the emperor Caesar Augustus sacrificed] according to the Greek rite [nine female lambs to the divine Moirai (Roman Parcae=Fates) as whole burnt offering; and by the same [rite he sacrificed nine female goats as a whole burnt offerings and spoke the following prayer:] ?Moirai, as it is [prescribed for] you in the [Sibylline] books [- and for this reason may good fortune attend the Roman people, the Quirites ? let sacrifice be made to you with nine] female lambs and nine female goats burnt whole for you. I beg you and pray that] you may increase [the power and majesty of the Roman people], the Quirites, in war and peace; [and that the Latins may always be obedient; and that you may grant eternal safety], victory and health [to the Roman people, the Quirites; and that you may protect the Roman people, the Quirites, and the legions of the Roman people], the Quirites; [and that you may keep safe and make greater] the state of the Roman people, [the Quirites, and that you may be] favorable and propitious [to the Roman people], the Quirites, to the collegium of the quindecimviri, [to me, to my house, to my household; and that] you may accept [this] sacrifice of nine female lambs and nine [female] goats, to be burnt whole for you in sacrifice. For these reasons be honoured with the sacrifice of this female lamb, become favourable and propitious to the Roman people, the Quirites, to the collegium of the quindecimviri, to myself, to my house, to my household.
M Horatius Piscinus

Sapere aude!
User avatar
Horatius Piscinus
Curialis
Curialis
 
Posts: 1194
Joined: Sun Sep 15, 2002 7:39 am
Location: Ohio, USA

Postby Horatius Piscinus on Tue Dec 10, 2002 6:35 pm

Salvete

CIL 32323:

100 / ludique noctu sacrificio [co]nfecto sunt commissi in scaena quoi theatrum adiectum non fuit nullis positis
101 / sedilibus centumque et X [ma]tronae quibus denuntiatum erat XVvirorum verbis sellisternia habuerunt
102 / Iunoni et Dianae duab[us] sellis positis

100-2: When the sacrifice was completed, games were celebrated by night on a stage, without the additional construction of a theatre and without the erection of seating. One hundred and ten matrons, who had been designated by decree of the quindecimviri, held sellisternia with two seats set out for Juno and Diana.
M Horatius Piscinus

Sapere aude!
User avatar
Horatius Piscinus
Curialis
Curialis
 
Posts: 1194
Joined: Sun Sep 15, 2002 7:39 am
Location: Ohio, USA

Postby Horatius Piscinus on Tue Dec 10, 2002 6:36 pm

Salvete

CIL 32323

103 / K(alendis) Iun(iis) in Capitolio bovem m[a]rem Iovi Optimo Maximo proprium inmolavit Imp(erator) Caesar Augustus ibidem
104 / alterum M(arcus) Agrippa p[re]cati autem sunt ita
105 / Iuppiter Optime Maxime ut[i ti]bi in illeis libreis scriptum est quarumque rerum [ergo] quodque melius siet populo R(omano)
106 / Quiritibus tibi hoc bov[e] mare pulchro sacrum fiat te quaeso precorque ceter[a u]ti supra
107 / ad atallam fuerunt C[ae]sar Agrippa Scaevola Sentius Lollius Asiniu[s G]allus Rebilus

103-7: On the Kalends of June, on the Capitoline Hill, the emperor Caesar Augustus sacrificed a bull to Jupiter Optimus Maximus burnt whole for him, and in the same place Marcus Agrippa sacrificed a second. They spoke a prayer, as follows: ?Jupiter Optimus Maximus, as it is prescribed for you in those books ?and for this [reason] may good fortune attend the Roman people, the Quirites ? let sacrifice be made to you with this fine bull. I beg you and pray.? The rest as above. At the sacred vessel were Caesar, Agrippa, Scaevola, Sentius, Lollius, Asinius Gallus, and Rabilis (all the members of the quindecimviri).
M Horatius Piscinus

Sapere aude!
User avatar
Horatius Piscinus
Curialis
Curialis
 
Posts: 1194
Joined: Sun Sep 15, 2002 7:39 am
Location: Ohio, USA

Postby Horatius Piscinus on Tue Dec 10, 2002 6:37 pm

Salvete

CIL 32323

108 / deinde ludi Latini in th[ea]tro ligneo quod erat constitutum in Campo s[ecu]ndum Tiberim sunt commissi
109 / eodemque modo sellist[er]nia matr es familiae habuerunt neque sunt l[udi in]termissi iei qui noctu coepti erant
110a / fieri

108-10: Then the games were celebrated with plays in Latin on a wooden theatre which had been erected on the Campus Martius next to the Tiber, and in the same manner women who were mistresses of households held sellisternia, and the games which had begun to take place at night were not interrupted.
M Horatius Piscinus

Sapere aude!
User avatar
Horatius Piscinus
Curialis
Curialis
 
Posts: 1194
Joined: Sun Sep 15, 2002 7:39 am
Location: Ohio, USA

Postby Quintus Aurelius Orcus on Tue Dec 10, 2002 6:51 pm

Salve Juliae

I can help you in the English Translation if you wisht divide up the text and I will translate my part and you can translate your part

My latin is worser than my french. If you wish to divide it, its posted here so be my guess.
vale optime
Sokarus Aurelius Orcus
Quintus Aurelius Orcus
Rector ColRel
Rogator
Princeps gentis Aureliae
User avatar
Quintus Aurelius Orcus
Senator
Senator
 
Posts: 937
Joined: Sat Sep 14, 2002 5:05 pm
Location: Ghent, Belgica

Postby Horatius Piscinus on Tue Dec 10, 2002 9:45 pm

Salvete

CIL 32323

110b et edictum proposi[t]um XVvir(i) s(acris) f(aciundis) dic(unt)
111 / cum bono more et proind[e c]elebrato frequentibus exsemplis quando cumq[ue i]usta laetitiae publicae caussa fuit
112 / minui luctus matrona[r]um placuerit idque tam sollemnium sacroru[m l]udorumque tempore referri
113 / diligenterque opserva[ri] pertinere videatur et ad honorem deorum et ad [m]emoriam cultus eorum statuimus
114 / offici(i) nostri esse per ed[i]ctum denuntiare feminis uti luctum minuant

110b-14: And the edict was issued: ?The quindecimviri sacris faciundis decree: Since, insofar as it accords with proper custom, and in like manner has been observed in numerous precedents, whenever there has been a rightful cause for public celebration, it has been decided that the mourning of women should be suspended; and since it seems that it is appropriate both to the honour of the gods and to the remembrance of their worship that that should apply to the time of solemn rites and games and that it should be scrupulously observed ?therefore we have decided that it is incumbent on us to issue to women a decree by edict, that they should suspend mourning.
M Horatius Piscinus

Sapere aude!
User avatar
Horatius Piscinus
Curialis
Curialis
 
Posts: 1194
Joined: Sun Sep 15, 2002 7:39 am
Location: Ohio, USA

Postby Horatius Piscinus on Tue Dec 10, 2002 9:47 pm

Salvete

CIL 32323

115 / noctu autem ad Tiberim s[a]crificium fecit deis [I]lithyi/s li/beis VIIII popan[is] VIIII pthoibus VIIII Imp(erator) Caesar
116/ Augustusprecatus est [h]oc modo
117/ Ilithyia uti tibei in ille[is] libreis scriptum est quarumque rerum e[rgo quodque melius si]et p(opulo) R(omano) Quiritibu[s]
118 / tibi VIIII popanis et VI[III] libeis et VIIII pthoibus sacrum fiat te qua[eso precorque cetera uti supra]

115-18: Then by night, next to the Tiber, the emperor Caesar Augustus made sacrifice to the divine Ilythiae with nine cakes, nine popana, nine phthoes; he spoke the following prayer: ?Ilythia, as it is prescribed for you in those books ?and for this reason [may every good fortune attend] the Roman people, the Quirites ? let sacrifice be made to you with nine popana, nine cakes, nine phthoes. I beg and prat.? The rest as above.
M Horatius Piscinus

Sapere aude!
User avatar
Horatius Piscinus
Curialis
Curialis
 
Posts: 1194
Joined: Sun Sep 15, 2002 7:39 am
Location: Ohio, USA

Postby Horatius Piscinus on Tue Dec 10, 2002 9:48 pm

Salvete

CIL 32323

119 / IV nonas Iun(ias) in Capitoli[o i]nmolavit Iunoni Reginae bovem femin[am propriam Imp(erator) Caesar Augustus ibidem alteram]
120 / M(arcus) Agrippa et precatus est hoc modo
121 / Iuno Regina uti tibi in illis [l]ibris scriptum est quarumque rerum [ergo quodque melius siet p(opulo) R(omano) Quiritibus]
122 / tibi bove femina pulchra s[a]crum fiat te quaeso precorqu[e cetera uti supra]

119-22: Four days before the Nones of June (2 June), on the Capitoline Hill, [the emperor Caesar Augustus] sacrificed a cow to Juno Regina burnt whole for her, [and in the same place] Marcus Agrippa sacrificed [a second], and spoke a prayer as follows: ?Juno Regina, as it is prescribed for you in those books ? [and for this reason may every good fortune attend the Roman people, the Quirites] ? let sacrifice be made to you with a fine cow. I beg and pray.? [The rest as above.]
M Horatius Piscinus

Sapere aude!
User avatar
Horatius Piscinus
Curialis
Curialis
 
Posts: 1194
Joined: Sun Sep 15, 2002 7:39 am
Location: Ohio, USA

Postby Horatius Piscinus on Tue Dec 10, 2002 9:51 pm

Salvete

CIL 32323

123 / deinde CX matribus famil[ia]s nuptis quibus denun[tiatum erat ut in Capitolium convenirent M(arcus) Agrippa]
124 / praeit in haec verba
125 / Iuno Regina ast quid est qu[o]d meli[us siet p(opulo) R(omano) Quiritibus 3 nos matres familias CX p(opuli) R(omani) Quiritium]
126 / nuptae genibus nixae te u[ti faxis precamur oramus obsecramusque uti tu imperium]
127 / maiestatemque p(opuli) R(omani) Quiriti[um duelli domique auxis utique semper Latinus obtemperassit incolumitatem]
128/ sempiternam victoriam [valetudinem p(opulo) R(omano) Quiritibus tribuas faveasque p(opulo) R(omano) Quiritibus legionibusque p(opuli) R(omani)]
129 / Quiritium remque publi[cam p(opuli) R(omani) Quiritium salvam serves maioremque faxis uti sies volens propitia p(opulo) R(omano)]
130 / Quiritibus XVvir(is) s(acris) f(aciundis) no[bis domibus familiis haec matres familias CX p(opuli) R(omani)]
131 / Quiritium nuptae geni[bus nixae precamur oramus obsecramusque]
132 / ad atallam fuerunt M(arcus) A[grippa 3]

123-32: Then [?Marcus Agrippa] dictated to the one hundred and ten married women, mistresses of households, who had been commanded [to assemble on the Capitoline Hill], the formula of prayer as follows: ?Juno Regina, if there is any better fortune [that may attend the Roman people, the Quirites, we one hundred and ten mistresses of households of the Roman people, the Quirites], married women on bended knee, [pray] that you [bring it about, we beg and beseech that you increase the power] and majesty of the Roman people, the Quirites [in war and peace; and that the Latins may always be obedient; and that you may grant] eternal [safety], victory [and health to the Roman people, the Quirites; and that you may protect the Roman people, the Quirites, and the legions of the Roman people], the Quirites; and [that you may keep safe and make greater] the state [of the Roman people, the Quirites; and that you may be favourable and propitious to the Roman people], the Quirites, to the quindecimviri sacris faciundis, to us, [to our houses, to our households. These are the things that we one hundred and ten mistresses of households of the Roman people, the Quirites], married women on bended knee, [pray, beg, and beseech.]? At the sacred vessel were Marcus Agrippa?
M Horatius Piscinus

Sapere aude!
User avatar
Horatius Piscinus
Curialis
Curialis
 
Posts: 1194
Joined: Sun Sep 15, 2002 7:39 am
Location: Ohio, USA

Postby Horatius Piscinus on Tue Dec 10, 2002 9:52 pm

Salvete

CIL 32323

133 / ludi ut pridie facti sunt
133: Games were held on the previous day [?]

134 / noctu autem ad Tiberim [suem plenam prodigivam Terrae Matri inmolavit Imp(erator)]
135 / Caesar Augustus precat[usque est hoc modo]
136 / Terra Mater uti tibi in ill[is libris scriptum est quarumque rerum ergo quodque melius siet p(opulo) R(omano) Quiritibus]
137 / uti tibi sue plena propri[a prodigiva sacrum fiat te quaeso precorque c]etera [uti supra]
134-7: Then by night, next to the Tiber, [the emperor] Caesar Augustus [sacrificed a pregnant sow, as a whole burnt offering, to Terra Mater, and spoke the following prayer: ?Terra Mater, as it is prescribed for you in those books ?and for this reason may every good fortune attend the Roman people, the Quirites ? let sacrifice be made] to you with a pregnant sow of your own, [as a whole burnt offering.] I beg and pray.]? The rest [as above.]

138 / matronae sellisternia h[oc die eodem modo ut pridie habue]runt
138: The matrons held a sellsternia on this [day in the same manner as on the previous day.]
M Horatius Piscinus

Sapere aude!
User avatar
Horatius Piscinus
Curialis
Curialis
 
Posts: 1194
Joined: Sun Sep 15, 2002 7:39 am
Location: Ohio, USA

Postby Horatius Piscinus on Tue Dec 10, 2002 9:54 pm

Salvete

CIL 32323

139 / a(nte) d(iem) III Non(as) Iun(ias) in Palatio [Apollini et Dianae] sacrificium fecerunt Imp(erator) Caesar Augustus M(arcus) A[grippa libeis VIIII]
140 / popanis VIIII pthoibus VII[II precat]ique sunt ita
141 / Apollo uti tibi in illis libr[is sc]riptum est quarumque rerum ergo quodque melius siet p(opulo) R(omano) Quir[itibus]
142 / uti tibi VIIII popanis et V[IIII] libis et VIIII pthoibus sacrum fiat te quaeso precorque cetera uti s[up]ra
143 / Apollo uti te popanis dat[i]s bona prece precatus sum eiusdem rei ergo macte heis libis libandis esto
144 / fito volens propitius
145 / idem in pthoibus
146 / eisdem verbis Dianam
139-46: Three days before the Nones of June (3 June), on the Palatine, the emperor Caesar Augustus and Marcus Agrippa made sacrifice [to Apollo and Diana with nine cakes,] nine popana, nine phthoes and they spoke a [prayer] as follows: ?Apollo, as it is prescribed for you in those books ? and for this reason may every good fortune attend the Roman people, the Quiries ? let sacrifice be made to you with nine popana, and nine cakes, and nine phthoes. I beg and pray.? The rest as above. ?Apollo, just as I have offered popana and prayed to you with proper prayer, for this same reason be honoured with these sacrificial cakes. Become favourable and propitious.? The same was said concerning the phthoes. To Diana in the same words.
M Horatius Piscinus

Sapere aude!
User avatar
Horatius Piscinus
Curialis
Curialis
 
Posts: 1194
Joined: Sun Sep 15, 2002 7:39 am
Location: Ohio, USA

Postby Horatius Piscinus on Tue Dec 10, 2002 9:55 pm

Salvete

CIL 32323

147 / sacrificioque perfecto puer(i) [XX]VII quibus denuntiatum erat patrimi et matrimi et puellae totidem
148 / carmen cecinerunt eo[dem]que modo in Capitolio
149 / carmen composuit Q(uintus) Hor[ati]us Flaccus
150 / XVvir(i) adfuerunt Imp(erator) Ca[es]ar M(arcus) Agrippa Q(uintus) Lepidus Potitus Messalla C(aius) Stolo C(aius) Scaevola C(aius) Sosius
151 / C(aius) Norbanus M(arcus) Cocceius [M(arcus)] Lollius C(aius) Sentius M(arcus) Strigo L(ucius) Arruntius C(aius) Asinius M(arcus) Marcellus D(ecimus) Laelius
152 / Q(uintus) Tubero C(aius) Rebilus Me[ss]alla Messallinus
147-52: When the sacrifice was completed, the twenty-seven boys, who had been commanded, their fathers and mothers still living, and the same number of girls, sang the hymn. And in the same manner on the Capitoline. The hymn was composed by Quintus Horatius Flaccus. The quindecimviri were present: the emperor Caesar, Marcus Agrippa, Quintus Lepidus, Potitus Messalla, Caius Stolo, Caius Scaevola, Caius Sosius, Caius Norbanus, Marcus Cocceius, [Marcus] Lollius, Caius Sentius, Marcus Strigo, Lucius Arruntius, Caius Asinius, Marcus Marcellus, Decimus Laelius, Quintus Tubero, Caius Rebilus, Messalla Messallinus.
M Horatius Piscinus

Sapere aude!
User avatar
Horatius Piscinus
Curialis
Curialis
 
Posts: 1194
Joined: Sun Sep 15, 2002 7:39 am
Location: Ohio, USA

Next

Return to Collegium Linguarum

Who is online

Users browsing this forum: No registered users and 3 guests

cron